Ακόμη η πρωτοβάθμια φροντίδα βολοδέρνει
Ο κόσμος κουράστηκε με το ΕΣΥ. Και απηύδησε εξαιτίας των παλινωδιών και των αδυναμιών της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του αρμόδιου Υπουργείου.
Δυσλειτουργίες, ανισότητες και αντιστάσεις των συντελεστών υγείας, σε κάθε επιχειρούμενη μεταρρύθμιση, συνιστούν τις κύριες αιτίες, που διαβρώνουν το κύρος και την αξιοπιστία του ιατροβιομηχανικού συμπλέγματος και οδηγούν στο τέλμα, την ανεπάρκεια και την αναποτελεσματικότητα των υπηρεσιών υγείας.
Η αναζήτηση της ισότητας, της αποδοτικότητας και της αναβάθμισης των προσφερομένων υπηρεσιών, με παράλληλη μείωση των δαπανών, που συνεχίζουν να αποτελούν τα ζητούμενα την τελευταία δεκαετία, δεν φαίνεται ότι διαλαμβάνονται στην σφαίρα του εφικτού.
Κι αυτό, γιατί η παράταση των αρρυθμιών και η διαιώνιση των αγκυλώσεων του ΕΣΥ εστιάζονται κατά κύριο λόγο στην αποσύνθεση των δομών της εξωνοσοκομειακής περίθαλψης στα αστικά κέντρα. Ως εκ τούτου, ο επαναπροσδιορισμός του κέντρου ευθύνης στο ΕΣΥ και η ανάδειξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας και περίθαλψης σε εξαιρετικής σημασίας προτεραιότητα, συνιστούν ανάγκη επιτακτική. Γιαυτό, εκείνο που λείπει και αναμφισβήτητα θα προσδώσει το εφαλτήριο ενδυνάμωσης και αποκατάστασης μιας εύρυθμης λειτουργίας του νοσοκομείου, χωρίς ταλαιπωρίες του ασθενούς, είναι το αστικό κέντρο υγείας σε κάθε πρωτεύουσα Νομού, που θα αποτελέσει τον ηθμό για την αποσυμφόρηση των εξωτερικών Ιατρείων της δευτεροβάθμιας περίθαλψης και τον περιορισμό των εισακτέων για νοσηλεία στα νοσοκομεία περιστατικών, επακόλουθο της καλά οργανωμένης και αποτελεσματικής πρωτοβάθμιας φροντίδας.
Αν και τα Κέντρα Υγείας (Κ.Υ.) στον αστικό χώρο προβλέπονταν με το άρθρο 17 του Ν. 1397/83 «Εθνικό Σύστημα Υγείας», ακόμη δεν έχουν δρομολογηθεί, πλην των τριών που συστήθηκαν και λειτούργησαν από την Διοίκηση του ΙΚΑ την 5ετία 1993-99 (Περιστέρι, Δραπετσώνα, Καλλιθέα, δηλαδή περιοχές που βρίσκονταν μακριά από νοσοκομεία) και ένα που λειτούργησε ο κ. Ν. Κακλαμάνης ως Υπουργός Υγείας, στον Βύρωνα. Έκτοτε κανείς δεν νοιάστηκε να καλύψει το νευραλγικό αυτό κενό, που ευθύνεται για το έλλειμμα του ΕΣΥ.
Έτσι, η νομοθέτηση του ΕΟΠΥΥ τον περσινό Απρίλη υπήρξε μια ευχάριστη είδηση, για όλους όσους προσδοκούσαν σ’ ένα Ενιαίο Φορέα Υγείας (ΕΦY). Βέβαια ο ΕΟΠΥΥ δεν ήταν ΕΦΥ, με την προοπτική του οποίου γαλουχήθηκε η γενιά της μεταπολίτευσης και που προανήγγειλε το επί 28 χρόνια ξεχασμένο άρθρο 16 του προμνησθέντος νόμου. Και η ενοποίηση των μονάδων υγείας δεν επαγγέλλεται την ανασυγκρότηση των δομών της εξωνοσοκομειακής περίθαλψης (Κ.Υ.), που μας λείπουν στον αστικό χώρο. Απλά ελπίσαμε σε μια καλλίτερη και μικροτέρου κόστους διαχείριση και διοίκηση και στον εξορθολογισμό του συστήματος προμηθειών, μέσα από μια ενδυνάμωση της διαπραγματευτικής θέσης των κλάδων υγείας των διαφόρων ταμείων, έναντι των προμηθευτών υλικών και υπηρεσιών.
Φαίνεται όμως ότι βιαστήκαμε να εκθρέψουμε προσδοκίες. Γιατί :
- Η ενοποίηση δεν συνοδεύεται και από την απαραίτητη, για μια κοινωνικής διάστασης λειτουργία του φορέα, ενιαιοποίηση εισφορών και παροχών. Οι δομές των επί μέρους συστημάτων των συμμετεχόντων στην κοινοπραξία ταμείων διατηρούνται και αναπαράγουν τις ανισότητες και τα προνόμια, τόσο στις εισφορές των ασφαλισμένων όσο και στις προσφερόμενες παροχές. Διαφορές στο κατά κεφαλή ποσόν, που εισφέρει στον κοινό κορβανά το κάθε ταμείο εκ των συνεργαζομένων και προνομιακή μεταχείριση δυσανάλογη των εισφορών, συνιστούν ένα άδικο, αντικοινωνικό και προκλητικό σύστημα. Για παράδειγμα, ο κάθε ασφαλισμένος του ΙΚΑ συνεισφέρει στο κοινό ταμείο του ΕΟΠΥΥ 1.570 € και δικαιούται Γ΄ θέση νοσηλείας. Αντίθετα ο ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ δίνει 839 € και νοσηλεύεται σε Βα θέση!
- Ο δυϊσμός της εποπτείας του ΕΟΠΥΥ από δύο Υπουργεία (Υγείας και Εργασίας) προκαλεί δυσλειτουργίες του φορέα με παράλληλες χρονοβόρες εμπλοκές και διαδικασίες.
- Το ζητούμενο της βελτίωσης κόστους και ποιότητας υπηρεσιών δεν ικανοποιείται με την συνύπαρξη στον ίδιο φορέα των ρόλων του αγοραστή και του προμηθευτή. Πέρα δηλαδή από τον ΕΟΠΥΥ που θα εκπροσωπούσε τους κλάδους των ταμείων, που αγοράζουν υπηρεσίες υγείας, θα έπρεπε να υπάρχει και ένας άλλος ενιαίος φορέας που θα εκπροσωπούσε τους παρόχους των υπηρεσιών υγείας. Καθαρό παράδειγμα ο ΟΠΑΔ που συμβάλλεται με τους προμηθευτές-παρόχους υπηρεσιών υγείας.
- Η ανεπάρκεια του επιλεγέντος για την οργάνωση και λειτουργία του νεοπαγούς φορέα, στελεχιακού δυναμικού, τόσο από πλευράς εμπειρίας και γνώσεων για την σύσταση και λειτουργία ενός πρωτόγνωρου οργανισμού, όσο και την μη εφαρμογή του θεσμού της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης των εν λόγω στελεχών στο νέο αντικείμενο, επέδρασαν αρνητικά στον καθορισμό της αρχιτεκτονικής και της οργάνωσης του νέου φορέα. Η τραγελαφική κατάσταση που επικρατεί στον χώρο της ιατροφαρμακευτικής πρωτοβάθμιας περίθαλψης καθώς και η κωμικοτραγική έναρξη συνεργασίας του ΕΟΠΥΥ με τις ιδιωτικές κλινικές, χωρίς την υπογραφή συμβάσεων και πολύ περισσότερο με άγνωστους ακόμη όρους και προϋποθέσεις, που θα διαλαμβάνονται σ’ αυτές, προοιωνίζονται την βέβαιη χρεοκοπία του νέου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας. Ήδη το ΙΚΑ βολοδέρνει.
- Ο θρυλούμενος εκσυγχρονισμός του συστήματος προμηθειών ακόμη δεν ανέταξε τις κρίσιμες παθογένειες που ταλαιπωρούν τις υπηρεσίες υγείας, και προβλέπεται σύντομα στάση πληρωμών. Το κόστος περίθαλψης ανεβαίνει με καλπάζοντα ρυθμό με την εφαρμογή του κλειστού ενοποιημένου νοσηλίου (ΚΕΝ) και την λειτουργία του νέου φορέα και τα έσοδα θα μειωθούν δραματικά. Το 2012 σίγουρα θα είναι ο χειρότερος χρόνος στον πολύπαθο τομέα της υγείας.
Γιαυτό, επανέρχομαι για άλλη μια φορά στην λειτουργία κλάδου προαιρετικής ασφάλισης από τον ΕΟΠΥΥ, για βελτίωση των συνθηκών περίθαλψης, με εισφορές και παροχές ίδιες με εκείνες των πακέτων της καλλίτερης ιδιωτικής ασφαλιστικής εταιρείας. Η επιτυχία είναι εξασφαλισμένη!
Αλλά ο κ. Υπουργός Υγείας δεν έχει χρόνο ούτε να διαβάσει τις προτάσεις μας, ούτε να μελετήσει την προτεινόμενη σωτήρια για την κοινωνική ασφάλιση πρωτοβουλία. Ο τύπος όμως επανήλθε με πολύ καλά σχόλια για την πρόταση (Βλ. ΤΑ ΝΕΑ 30.4.11 και 8.5.11) και από την άλλη πλευρά η Κυβέρνηση και τα αρμόδια Υπουργεία ψάχνουν για νέα πηγή χρηματοδότησης της ασφάλισης και της περίθαλψης. Όμως, ό,τι κι αν αποφασίσουν θα αποτελεί μία ακόμη επιβάρυνση του κόστους της εργασίας που θα αντιστρατεύεται την πολυπόθητη ανάπτυξη, ενώ με την πρότασή μου απλά μετακυλίονται κέρδη του ιδιωτικού τομέα προς την κοινωνική ασφάλιση και περίθαλψη. Ίδωμεν!
Γρηγόρης Σολωμός, Εφημερίδα "ΠΑΡΟΝ", 2011